Đẩy mạnh hợp tác quốc tế
Trong những năm gần đây, SHTT là vấn đề nóng bỏng được tất cả các quốc gia quan tâm và đưa lên bàn hội nghị, trong đó phải kể đến các Hiệp định đa phương dự kiến sẽ có những tác động sâu rộng tới nền kinh tế xã hội của các nước đang phát triển một khi đã tham gia. Một trong số đó phải kể đến Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) với những tiêu chuẩn mới về bảo hộ SHTT cao hơn nhiều so với Hiệp định TRIPS.
Kể từ khi trở thành nước quan sát (năm 2008) và là thành viên đầy đủ (13/11/2010), sau 5 vòng đàm phán, Cục SHTT với vai trò cơ quan hỗ trợ đồng thời là thành viên tham gia đàm phán đã có những đóng góp trực tiếp về những bước đi phù hợp trong tiến trình đàm phán, vừa đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của quốc gia trong lĩnh vực SHTT, vừa không bị tách rời quá trình hội nhập chung của Việt Nam với các nước trong khu vực.
Quan hệ song phương cũng tiếp tục được đẩy mạnh, trong đó nổi bật là quan hệ với Liên minh châu Âu (EU). Tương tự như TPP, vấn đề bảo hộ SHTT hiện được khối này ưu tiên hàng đầu, được đưa thành những chương riêng trong các hiệp định hợp tác . Với vai trò là cơ quan đầu mối về SHTT của Việt Nam, Cục SHTT đã đóng góp tích cực vào tiến trình hoàn thiện các hiệp định này thông qua đề xuất các phương án đàm phán hài hóa hóa lợi ích các bên trong quá trình hội nhập. Năm 2011 cũng là năm đánh dấu sự thành công trong quan hệ song phương với một số đối tác quan trọng như Nga và Chi-lê.
Về mặt quốc gia và vùng, Cục SHTT cũng góp phần đưa các chính sách liên quan đến lĩnh vực SHTT của Việt Nam phù hợp và hài hòa với chính sách chung phát triển SHTT của các nước trong khu vực thông qua việc đóng góp và đề xuất ý kiến tại chiến lược phát triển kinh tế xã hội trong nước , các văn kiện hợp tác ASEAN cũng như trên các diễn đàn phát triển kinh tế khu vực.
Xã hội hóa hoạt động SHCN
Hoạt động đại diện sở hữu công nghiệp (SHCN) tiếp tục được đẩy mạnh quan tâm trong chiến lược tăng cường xã hội hóa, đảm bảo lợi ích hợp pháp cho các tổ chức đại diện trong nước. Công tác minh bạch hóa quản lý đại diện SHCN cũng được tăng cường thông qua việc Cục SHTT công khai danh sách các cá nhân và tổ chức đủ điều kiện hoạt động kinh doanh dịch vụ đại diện SHCN trên trang web của Cục, giúp cho tất cả các tổ chức và cá nhân có nhu cầu có thể xác thực cũng như tìm kiếm một cách nhanh nhất các đại diện SHCN phù hợp theo địa bàn kinh doanh của mình. Tính đến tháng 10/2011, cả nước đã có 125 tổ chức được ghi nhận đủ điều kiện hành nghề dịch vụ đại diện SHCN và 278 cá nhân được cấp Chứng chỉ hành nghề dịch vụ đại diện SHCN.
Tính đến hết ngày 30/6/2011, Cục SHTT đã tiếp nhận tổng cộng 64.656 đơn các loại trong đó có 34.736 đơn đăng ký xác lập quyền SHCN, bao gồm 3.895 đơn sáng chế và giải pháp hữu ích, 1684 đơn kiểu dáng công nghiệp, 27.165 đơn nhãn hiệu quốc gia, 04 đơn thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, 04 đơn chỉ dẫn địa lý và 24.472 đơn các loại khác (sửa đổi đơn, chuyển nhượng đơn, cấp lại VBBH, gia hạn VBBH, sửa đổi VBBH, duy trì VBBH, chuyển nhượng VBBH, chuyển giao quyền, khiếu nại, tra cứu…).
Cũng tính đến thời điểm nói trên, Cục SHTT đã xử lý 50.214 đơn các loại, trong đó chấp nhận bảo hộ 20.356 đối tượng SHCN bao gồm 893 sáng chế và giải pháp hữu ích, 1.170 kiểu dáng công ngiệp, 04 thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, 18.280 nhãn hiệu và 09 chỉ dẫn địa lý, từ chối bảo hộ 7.484 đối tượng SHCN, và đã xử lý 18.029 đơn các loại khác (sửa đổi đơn, chuyển nhượng đơn, cấp lại VBBH, gia hạn VBBH, sửa đổi VBBH, duy trì VBBH, chuyển nhượng, chuyển giao quyền…).
Đặc biệt, năm 2010 Cục SHTT đã chính thức đưa Chương trình đào tạo từ xa về SHTT (trong khuôn khổ hợp tác với WIPO) vào hoạt động. Hình thức đào tạo mới này đã thu hút được sự chú ý của công chúng. Trong năm vừa qua, đã có 2 khóa được tổ chức với sự tham gia của hơn 500 học viên.
Ngoài các hoạt động tư vấn thường xuyên qua hình thức trực tiếp hoặc công văn trả lời, hoạt động nổi bật trong năm nay của công tác hỗ trợ tư vấn là Cục SHTT đang tiến hành hoàn thiện các thủ tục cần thiết thành lập Trung tâm Phát triển tài sản trí tuệ đặt tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc.Trung tâm này sẽ đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các tổ chức, doanh nghiệp KHCN cũng như các trường đại học đặt tại đây, tạo nên cầu nối giữa khối nghiên cứu và khối doanh nghiệp, giúp đưa những thành quả sáng tạo có khả năng thương mại hóa cao có thể dễ dàng tiếp cận và đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Sau khi giai đoạn 2 của Chương trình (2011-2015) đã được phê duyệt (theo Quyết định số 2204/QĐ-TTg ngày 06/12/2010), hiện Cục SHTT đang hướng dẫn đề xuất, tổng hợp và xây dựng Danh mục các dự án để tuyển chọn thực hiện trong năm nay, đồng thời tiến hành tổ chức kiểm tra tình hình thực hiện các dự án trong giai đoạn trước, từ đó hướng dẫn các đơn vị tiến hành các thủ tục cần thiết trong việc triển khai, nghiệm thu hay xin gia hạn thời gian thực hiện dự án cho phù hợp.
Tăng cường hoạt động SHTT tại địa phương
Số cán bộ phụ trách lĩnh vực SHTT tại các địa phương trong những năm gần đây tiếp tục tăng dù không nhiều. Trong năm 2011, tổng số lượng cán bộ SHTT bị suy giảm so với năm ngoái (147 so với 160), chủ yếu do biến động về nhân sự tại các cơ quan nhà nước. Điều đáng mừng là mặc dù tổng số cán bộ phụ trách lĩnh vực SHTT có giảm, nhưng số lượng cán bộ chuyên trách vẫn tiếp tục tăng, thể hiện nhận thức về tầm quan trọng của SHTT trong sự nghiệp phát triển tiếp tục được cải thiện thông qua quá trình phân công chuyên môn hóa ngày càng cao đối với lĩnh vực SHTT tại các địa phương.
Nhiều địa phương thực hiện tốt hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức về SHTT, trong đó phải kể đến An Giang với 12 lượt tuyên truyền, Bình Thuận với 7 lớp tập huấn, Cần Thơ với 9 hội thảo và Tp. Hồ Chí Minh với 23 lớp đào tạo, tập huấn về SHTT.
Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp phát triển tài sản trí tuệ (Chương trình 68) đã chính thức bước sang giai đoạn 2 với phạm vi mở rộng hơn với những mục tiêu cụ thể như đáp ứng được 70% nhu cầu của địa phương trong việc phát triển các đặc sản trong vùng thông qua chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể hoặc nhãn hiệu chứng nhận, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền và đào tạo SHTT theo từng nhu cầu cụ thể của mỗi địa phương.
Với phạm vi hỗ trợ rộng hơn, tính đến tháng 7/2011, đã có 42/63 tỉnh/thành phố có dự án tham gia trong khuôn khổ Chương trình 68 với tổng số 87 dự án đã và đang được triển khai, trong đó điển hình có Bắc Giang (5 dự án), Lạng Sơn (4 dự án) và Phú Thọ (4 dự án). Bên cạnh đó, một số địa phương cũng đã tích cực xây dựng Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp phát triển tài sản trí tuệ riêng của địa phương mình (21/63 tỉnh/thành phố), trong đó các địa phương điển hình có các chương trình hoạt động hiệu quả có thể kể đến là An Giang, Cần Thơ, Nam Định và Thành phố Hồ Chí Minh.
Tính tổng số trên cả nước (theo báo cáo không đầy đủ từ các địa phương) về nhãn hiệu có 1.561 vụ đã xử lý và tổng số tiền phạt là 9.021.421.000 đồng; về kiểu dáng công nghiệp có 107 vụ và tổng số tiền phạt là 264.354.000 đồng; về sáng chế/giải pháp hữu ích có 04 vụ đã xử lý với tổng số tiền phạt là 10.000.000; về chỉ dẫn địa lý có 39 vụ đã xử lý và tổng số tiền phạt là 18.250.000 đồng.
Các địa phương đã có những nỗ lực mạnh mẽ trong việc ngăn chặn và xử lý hàng giả, hàng xâm phạm. Bên cạnh mức phạt hành chính sau khi được tăng trần đã có tác dụng răn đe nhất định, nhận thức của doanh nghiệp và người dân cũng được nâng cao, từ đó dẫn tới số vụ bị xử lý vi phạm đang dần có xu hướng giảm xuống. Những địa phương đi đầu trong công tác thực thi, xử lý xâm phạm quyền trong năm qua có thể kể tới là Thành phố Hồ Chí Minh, Điện Biên, Cần Thơ, Bắc Giang, Đồng Nai.
Hoạt động thúc đẩy phong trào sáng kiến, sáng tạo của các tỉnh/thành phố đang có những bước chuyển biến tích cực, được triển khai ở hầu khắp các địa phương, chủ yếu dưới hình thức tổ chức các hội thi, trao giải thưởng sáng tạo kỹ thuật trên địa bàn tỉnh (thường niên hoặc 2 năm 1 lần). Trong thời gian qua, đã có 35/63 tỉnh/thành phố tổ chức thường xuyên Hội thi Sáng tạo kỹ thuật hoặc Hội thi Sáng tạo trẻ với hàng nghìn giải pháp tham dự cùng hàng trăm giải thưởng được trao. |